Lọc rửa tinh trùng là một bước quan trọng trong quá trình thụ tinh nhân tạo (IUI), góp phần quyết định tỷ lệ thành công của kỹ thuật này. Vậy mục đích của lọc rửa tinh trùng là gì, quy trình thực hiện như thế nào? Hãy theo dõi chia sẻ của các chuyên gia MEDIPLUS qua bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về quá trình này nhé!

Lọc rửa tinh trùng là gì?

Lọc tinh trùng là kỹ thuật xử lý tinh trùng, làm sạch và chọn lọc tinh trùng khỏe mạnh chất lượng tốt trước khi tiến hành bơm vào buồng tử cung hoặc ống nghiệm. Tinh trùng thường được lấy từ cơ thể người nam bằng cách thủ dâm. Sau khi thu được tinh trùng, các kỹ thuật viên sẽ tiến hành lọc rửa, quá trình này giúp loại bỏ những tinh trùng yếu, dị dạng, chọn lọc những tinh trùng khỏe mạnh, di động tốt để chuẩn bị cho quá trình thụ tinh nhân tạo.

Tại sao cần lọc rửa tinh trùng?

Theo các nghiên cứu, tỷ lệ thành công của kỹ thuật thụ tinh nhân tạo tại Việt Nam khoảng 35-40%, sự thành công này phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trong đó, lọc rửa tinh trùng là bước không thể thiếu khi thực hiện các phương pháp này. Quá trình lọc rửa chính là tách tinh trùng ra khỏi tinh dịch để thu được mẫu chứa tỷ lệ tinh trùng cao nhất.

Ngoài ra, tiến hành lọc rửa còn giúp chọn lựa các “tinh binh” bình thường, có khả năng di động tốt, loại bỏ các tinh trùng yếu, dị dạng, cùng các tế bào chết, vi sinh vật và các chất độc đối với tinh trùng.

Tinh tương cũng bị loại bỏ khi tiến hành lọc rửa tinh trùng. Có thể hiểu, tinh tương có vai trò bảo vệ tinh trùng khỏi môi trường acid của âm đạo, nuôi dưỡng và giúp quá trình di chuyển của tinh trùng dễ dàng hơn. Tuy nhiên tinh tương cũng chứa một số gốc oxy hóa tự do – ROS (chủ yếu do tinh trùng chết và bạch cầu sản xuất ra), nếu nồng độ này vượt quá mức sinh lý ROS sẽ làm đứt gãy ADN, protein,… gây biến dạng tinh trùng, cản trở quá trình thụ thai. Tách tinh trùng ra khỏi tinh dịch để thu được mẫu cô đặc tạo điều kiện thuận lợi khi tiến hành thụ tinh.

Như vậy mục đích của quá trình lọc rửa tinh trùng giúp thu được “tinh binh” khỏe mạnh nhất, tạo điều kiện tốt nhất cho quá trình thụ tinh, nâng cao tỷ lệ thành công của kỹ thuật bơm IUI.

Các bước lọc rửa tinh trùng

Lọc rửa tinh trùng là một bước quan trọng, do đó cần được tiến hành cẩn thận. Quy trình lọc rửa tinh trùng được tiến hành theo các bước cũng như quy chuẩn:

Bước 1: Chuẩn bị lấy mẫu

– Người chồng kiêng quan hệ tình dục trong thời gian từ 02 đến 07 ngày ( để đảm bảo số lượng và chất lượng tinh trùng). Đồng thời nam giới tránh dùng các chất kích thích, rượu, bia,… trước khi lấy mẫu.

– Cần chuẩn bị trước các dụng cụ xử lý mẫu tinh trùng, mỗi người một bộ dụng cụ riêng có ghi tên vợ và chồng hoặc đánh mã số.

– Lấy tinh dịch bằng phương pháp thủ dâm, nhờ sự trợ giúp của vợ hoặc bao cao su chuyên dụng. Lưu ý cần rửa tay và bộ phận sinh dục sạch trước khi lấy mẫu.

Bước 2: Lọc rửa tinh trùng

• Để mẫu tinh dịch ly giải hoàn toàn trong tủ ấm 30 phút, ghi lại thời gian ly giải hoàn toàn
• Lấy một ít tinh dịch đánh giá các chỉ số: mật độ tinh trùng, đo pH, tỉ lệ tinh trùng bất thường, tinh trùng di động,…
• Lọc rửa tinh trùng bằng phương pháp “thang nồng độ và bơi lên”

Phương pháp “Bơi lên  – swim up”

Kỹ thuật này dựa vào sự di chuyển của tinh trùng để loại bỏ các tinh trùng chết, tinh trùng bất động từ đó thu được mẫu tinh dịch có mật độ tinh trùng cao, di động tốt. Các bước tiến hành như sau:

– Cho tinh dịch vào trong ống 5ml hoặc 14ml, sau đó thêm 3ml môi trường Sperm preparation medium và trộn đều.

– Đem ly tâm mẫu với tốc độ 1500 vòng/ phút trong vòng 10 phút. Loại bỏ hết dịch nổi và thêm từ từ 0,5ml môi trường phủ lên trên lớp cặn.

– Tiến hành ủ ở 37^oC trong vòng 45 phút, đặt ống nghiêng để tăng diện tích tiếp xúc.

– Cẩn thận hút lấy lớp dịch bên trên cho vào một ống nghiệm khác. Trộn đều và kiểm tra lại số lượng tinh trùng.

Nhược điểm của phương pháp này là không loại bỏ được tinh trùng di động nhưng có khác thường về hình dạng, không thu được hết dịch nổi chứa tinh trùng di động. Kỹ thuật này cũng không phù hợp với những mẫu có độ nhớt cao, tinh trùng di động kém.

Phương pháp thang nồng độ

Nguyên tắc của phương pháp này là các tế bào có tỷ trọng khác nhau sẽ bị giữ lại ở những lớp môi trường có nồng độ khác nhau (45% ở lớp trên hoặc 90% ở lớp dưới) dưới tác động của lực ly tâm. Trong khi tỷ trọng của tinh trùng bình thường là 1,10g/ml thì tinh trùng dị dạng hay tinh trùng non là 1,06-1,09g/ml. Sau khi ly tâm, các tế bào lạ, tinh tương hay tinh trùng chết, dị dạng sẽ được giữ lại ở lớp lọc, còn những tinh trùng khỏe mạnh, di động tốt sẽ vượt qua được màng lọc và di chuyển xuống phần đáy của ống ly tâm. Các bước tiến hành như sau:

– Cho 1 ml môi trường Lower vào ống 15ml, sau đó thêm 1ml môi trường Uper vào đáy ống, làm nhẹ nhàng để tạo thành hai lớp dịch. Sau đó cho thêm 1,5ml tinh dịch lên trên cùng.

– Tiến hành ly tâm ở 300g (1500 vòng/ phút) trong vòng 15 phút

– Hút cặn ra khỏi ống và trộn với 2 hoặc 2,5ml môi trường, tiếp tục ly tâm 300g (1500 vòng/ phút) trong vòng 10 phút. Lặp lại bước rửa trên một lần nữa.

– Loại bỏ dịch nổi. Hòa lượng cặn thu được với 0,4ml môi trường Sperm preparation medium.

– Đánh giá mẫu sau khi làm gradient.

Ưu điểm của phương pháp này là áp dụng được trên tất cả các mẫu, bao gồm mẫu có độ nhớt cao, mẫu có số lượng tinh trùng ít và khả năng di động kém. Tinh trùng thu được có di động tốt, phân lập được tinh trùng có chất lượng DNA tốt, loại bỏ được bạch cầu. Tuy nhiên cũng tồn tại một số nhược điểm như  giá thành cao và có khả năng sinh ra nội độc tố nếu không được loại bỏ sạch sau quá trình ly tâm

Cặn thu được dùng để thụ tinh trong ống nghiệm (dùng để cấy tinh trùng hoặc dùng để tiêm vào bào tương noãn).

Một vài lưu ý khi tiến hành lọc rửa tinh trùng

Lọc rửa tinh trùng là một giai đoạn quan trọng, đòi hỏi kỹ thuật viên phải thực hiện các bước thật nhẹ nhàng và cẩn thận.

Mẫu tinh trùng sau khi lọc rửa được đánh giá dựa vào chỉ số như: thể tích tinh dịch, mật độ tinh trùng, độ di động tiến tới và tổng số tinh trùng di động. Theo thống kê, tỷ lệ thụ thai tăng lên khi các chỉ số sau lọc rửa đạt tiêu chí sau:  mật độ tinh trùng >10-20 triệu, tỷ lệ tinh trùng di động >30%, tổng số tinh trùng di động >5 triệu.

Tinh trùng sau lọc rửa có thể sống được từ 1 đến 3 ngày, tuy nhiên sau 24h thì chất lượng tinh trùng đã giảm đi đáng kể. Do đó, để đảm bảo chất lượng tinh trùng tốt nhất, nên tiến hành thụ tinh trước 24h sau khi lọc rửa.

Lọc rửa tinh trùng là một quy trình quan trọng, không chỉ tham gia vào phương pháp thụ tinh nhân tạo mà còn có mặt trong nhiều phương pháp thụ tinh khác như bơm tinh trùng vào buồng tử cung, thụ tinh trong ống nghiệm… Quy trình này giúp tăng cường chất lượng tinh trùng, nâng cao cơ hội làm bố mẹ cho các vợ chồng hiếm muộn.

Lọc rửa tinh trùng là bước quan trọng trong thụ tinh nhân tạo (IUI). Quá trình này góp vai trò quyết định tỷ lệ thành công của phương pháp, do đó đòi hỏi lúc tiến hành phải thật cẩn thận và chính xác. Vợ chồng khi thực hiện lọc rửa tinh trình cũng cần tuân thủ các hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ, để thu được mẫu tinh trùng tốt nhất đạt chuẩn cả về số lượng và chất lượng. Nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ đến Hotline 19001366 để nhận được những tư vấn từ chuyên gia.

*Bài viết mang tính tham khảo thêm, không thay thế việc chẩn đoán hoặc phác đồ điều trị y khoa!